ΣΠΙΤΙ ΓΙΑ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΣΤΟ ΒΑΘΥ ΑΙΓΙΝΑΣ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΖΑΚΚΑΣ, ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ

Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός της νέας ισόγειας μονοκατοικίας, σε οικόπεδο έκτασης περίπου 3,5 στρεμμάτων εντός των ορίων του οικισμού Βαθύ στην Αίγινα, είχε να αντιμετωπίσει εξαρχής μία ενδιαφέρουσα πρόκληση την οποία έθεταν τόσο η ανάγκη για ήπια παρέμβαση και ομαλή ένταξη του νέου κτιρίου μέσα στο φυσικό τοπίο που χαρακτηρίζεται από έντονη κλίση του εδάφους και πολλά ελαιόδεντρα, όσο και ο περιορισμένος διαθέσιμος προϋπολογισμός για την υλοποίηση του έργου.

Η κατοικία προορίζεται να λειτουργήσει κυρίως ως σπίτι για διακοπές, παρέχοντας τη δυνατότητα για παραθερισμό σε μία τετραμελή οικογένεια. Το σπίτι αποτελείται από κλειστούς χώρους συνολικής επιφάνειας περίπου 40 τετραγωνικών μέτρων, σε συνδυασμό με έναν ανοικτό ημιυπαίθριο χώρο περίπου 18 τετραγωνικών μέτρων.

Βασικό κριτήριο για την τοποθέτηση του κτιρίου μέσα στο οικόπεδο, υπήρξε η αξιοποίηση του επικλινούς εδάφους και η εξεύρεση μίας θέσης που να προσφέρει απρόσκοπτη θέα προς τους ελαιώνες του νησιού και το Σαρωνικό κόλπο, έτσι όπως απλώνονται προς τα βορειοδυτικά με φόντο τα βουνά της Στερεάς Ελλάδας και της Πελοποννήσου. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο στη χωροθέτηση της νέας κατοικίας έπαιξε η ανάγκη επίτευξης μίας ισορροπίας μεταξύ της καλύτερης δυνατής θέας και των ελάχιστων εκσκαφών που θα απαιτούνταν για τη θεμελίωση του κτιρίου.

Η οριοθέτηση του οικοπέδου γίνεται χρησιμοποιώντας τα ελάχιστα δυνατά μέσα, με σκοπό τον περιορισμό του κόστους κατασκευής. Το οικόπεδο, έτσι, περιφράσσεται κατά μήκος του προσώπου του στη νοτιοανατολική πλευρά με συμπαγή μανδρότοιχο, ενώ κατά μήκος των ορίων με τα όμορα οικόπεδα χρησιμοποιείται περίφραξη με συρματόπλεγμα. Στην κτιστή περίφραξη που συνορεύει με τον επαρχιακό δρόμο, διαμορφώνονται κατάλληλα ανοίγματα, προκειμένου να είναι δυνατή η είσοδος στο οικόπεδο είτε πεζή, είτε με αυτοκίνητο. Η επιλογή του συγκεκριμένου σημείου εισόδου δεν υπήρξε τυχαία, αλλά υπαγορεύτηκε από το γεγονός ότι, παρά την ιδιαίτερα απότομη κλίση του φυσικού εδάφους κατά μήκος του προσώπου του οικοπέδου, στο συγκεκριμένο τμήμα απαιτούνται οι λιγότερο δαπανηρές εργασίες για τη διαμόρφωσή της.

Μπαίνοντας στο οικόπεδο, προκειμένου να διευκολυνθεί η ομαλή πρόσβαση στην κατοικία, το φυσικό έδαφος διαμορφώνεται κατάλληλα σαν μία μεγάλη ράμπα, η οποία καταλήγει σε έναν επίπεδο χώρο στάθμευσης για ένα αυτοκίνητο, ακριβώς μπροστά από την είσοδο της κατοικίας. Μία ράμπα από οπλισμένο σκυρόδεμα διευκολύνει περαιτέρω την πρόσβαση στο κτίριο, οδηγώντας από τη θέση στάθμευσης στο κατώφλι του σπιτιού. Ένα προστέγασμα από ελαφριά κατασκευή προστατεύει το κατώφλι, επισημαίνοντας ταυτόχρονα το σημείο εισόδου στο κτίριο.

Το λειτουργικό πρόγραμμα περιλαμβάνει τους απολύτως απαραίτητους χώρους, δηλαδή ένα υπνοδωμάτιο, ένα λουτρό και έναν ενιαίο χώρο κουζίνας και καθιστικού που μπορεί να χρησιμοποιείται και ως χώρος ύπνου για δύο άτομα. Επιπλέον, συμπληρωματικά ως προς τους κλειστούς χώρους του σπιτιού, κρίθηκε απαραίτητη η πρόβλεψη και για έναν ανοικτό στεγασμένο χώρο παραμονής των ενοίκων.

Η κατοικία σχεδιάστηκε έτσι, ώστε να σχηματίζει ένα τετράγωνο με πλευρά 7,70 μέτρα σε κάτοψη, ενώ όλοι οι χώροι οργανώνονται σε τρεις οριζόντιες λειτουργικές ζώνες. Η πρώτη και πιο στενή ζώνη αναπτύσσεται κατά μήκος της λιγότερο προνομιακής νοτιοανατολικής πλευράς του κτιρίου, φιλοξενώντας το λουτρό και την κουζίνα. Στη δεύτερη και πιο φαρδιά κεντρική ζώνη τοποθετούνται το υπνοδωμάτιο και το καθιστικό, με θέα προς το ύπαιθρο και τη θάλασσα και σε άμεση γειτνίαση με τη στεγασμένη βεράντα που αποτελεί την τρίτη ζώνη, διατρέχοντας ολόκληρη την προνομιακή βορειοδυτική όψη του κτιρίου.

Όλοι οι χώροι και τα ανοίγματα της κατοικίας σχεδιάζονται με διαστάσεις που να είναι πολλαπλάσια των 60 εκατοστών. Χρησιμοποιώντας αυτόν το σχεδιαστικό κάναβο, επιτυγχάνεται μία τυποποίηση που είναι απαραίτητη για τη μέγιστη αξιοποίηση της επιφάνειας της κατοικίας και την επίτευξη μίας οικονομικής κατασκευής. Η τυποποίηση αυτή, με τη σειρά της, ευνοεί την ομοιογένεια και ενότητα της αρχιτεκτονικής μορφής του κτιρίου που οργανώνεται με αναλογίες, επαναλήψεις, συμμετρίες, ρυθμό και εσωτερική συνοχή, αποδίδοντας τελικά το επιθυμητό μοντέρνο στυλ που εμπεριέχει πολλές από τις ποιότητες που χαρακτηρίζουν και την τοπική παραδοσιακή αρχιτεκτονική.

Το κέλυφος του κτιρίου κατασκευάζεται με προκατασκευασμένα φέροντα τοιχία για μείωση του απαιτούμενου κόστους και χρόνου κατασκευής, καθώς και για μεγαλύτερο έλεγχο αυτής. Το δώμα προτιμήθηκε έναντι τη κεκλιμένης στέγης, τόσο για την απλούστερη κατασκευή του, όσο και για να δοθεί ένα πιο μοντέρνο μορφολογικό ύφος στην κατοικία. Τρία μεταλλικά υποστυλώματα κυκλικής διατομής αναλαμβάνουν τη στήριξη της πλάκας του δώματος που προβάλει στη βεράντα, προσθέτοντας ένα ιδιαίτερο μορφολογικό χαρακτηριστικό στο κτίριο. Στη βεράντα τοποθετούνται, ακόμα, κάθετες τέντες για καλύτερη σκίαση, όπως και ένα διακριτικό γυάλινο κιγκλίδωμα για προστασία από πτώση. Τα φωτιστικά σώματα, όπου είναι απαραίτητα, τοποθετούνται σε προσεκτικά επιλεγμένες θέσεις με βάση το σχεδιαστικό κάναβο, ακολουθώντας τη γενική μορφολογική οργάνωση του κτιρίου. Περιμετρικά της κατοικίας προβλέπεται η κατασκευή προστατευτικού πεζοδρομίου, διευκολύνοντας παράλληλα την κίνηση γύρω από αυτή, όπως και η διάστρωση με χαλίκι. Με χαλίκι διαστρώνεται και το δώμα, το οποίο είναι επισκέψιμο μέσω μίας σταθερής κατακόρυφης μεταλλικής σκάλας και αξιοποιείται για την τοποθέτηση ηλιακού συστήματος, αλλά και ως χώρος υπαίθριας παραμονής. Η απορροή των ομβρίων υδάτων από το δώμα γίνεται με δύο υδρορροές που ενσωματώνονται στο σύνολο με τη διακριτική μορφή τους.

Ο χρωματισμός του κτιρίου γίνεται με τρόπο που να συμβάλλει στην αρμονική ένταξή του μέσα στο τοπίο. Το κέλυφος εξωτερικά επιχρίεται και χρωματίζεται με χρώμα που συναντάται τοπικά, ενώ με τον ίδιο τρόπο χρωματίζεται και ο μαντρότοιχος. Τα κουφώματα κατασκευάζονται μεταλλικά με μεγάλη διατομή και χρωματίζονται με χρώμα παρόμοιο με το φύλλωμα της ελιάς. Στην ίδια απόχρωση με τα κουφώματα χρωματίζονται και τα τρία μεταλλικά υποστυλώματα στη βεράντα. Το προστέγασμα, η μεταλλική σκάλα, οι υδρορροές και τα φωτιστικά σώματα χρωματίζονται λευκά, ενώ μαρμαροποδιές σε λευκή απόχρωση χρησιμοποιούνται όπου κρίνεται απαραίτητο.

Γενικότερα, ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός της κατοικίας καθορίστηκε πρωτίστως από τα περιορισμένα οικονομικά δεδομένα του εγχειρήματος. Αναπόφευκτα, η λογική της επίτευξης του μέγιστου αποτελέσματος με το ελάχιστο δυνατό κόστος βρίσκεται πίσω από κάθε σχεδιαστική απόφαση και ο ορθολογικός τρόπος σκέψης κυριαρχεί πάνω στη μορφή του κτιρίου, η οποία προκύπτει μέσα από τη λογική της ίδιας της λειτουργίας και κατασκευής του. Η προσέγγιση αυτή, ωστόσο, αν και αναγκαία, ήταν ταυτόχρονα σκόπιμη και ηθελημένη, καθώς τόσο το φυσικό περιβάλλον, όσο και οι παραδοσιακοί οικισμοί της Αίγινας, μοιάζει να αντλούν εξίσου μία διαχρονική ομορφιά μέσα από το απολύτως απαραίτητο και ουσιώδες που διατρέχει τη λογική της δικής τους ύπαρξης.

Τοποθεσία: Βαθύ, Αίγινα

Αρχιτεκτονική Μελέτη: Παναγιώτης Ζάκκας, Αρχιτέκτονας

Χρόνος Μελέτης: 2021-2022